Człowiek, który uratował Polskę i Europę przed komunizmem, współtwórca niepodległej Rzeczypospolitej, twórca autorytarnego systemu. Charyzmatyczny mąż stanu, ciepły, czuły i troskliwy ojciec, zmienny mąż i kochanek. Nie ma wątpliwości, że jest politykiem, który miał największy wpływ na dzieje Polski w XX wieku. Pierwszy marszałek Rzeczypospolitej jest bohaterem książki Mirosława Kopera „Józef Piłsudski. Człowiek i polityk”.
Sporą część tej publikacji zajmuje życie prywatne marszałka, jego zamiłowania i przyzwyczajenia.
Józef Piłsudski przyszedł na świat 5 grudnia 1867 roku w Zułowie na litewskiej Żmudzi, skąd po tragicznym pożarze, wraz z całą rodziną, przeniósł się do Wilna. Wychowywał się w rodzinnym majątku swojej matki Marii z Bilewiczów. Miejsce urodzin i dorastania ma w jego przypadku ogromne znaczenie. Wywodził się z rodziny żyjącej na Litwie, w czasach gdy Polacy stanowili tam mniejszość. Wychowany został w silnym duchu patriotyzmu. W Wilnie wraz ze swoim starszym bratem Bronisławem rozpoczął naukę w gimnazjum. Uczył się niewiele, a wyniki osiągał lepsze niż jego poważny, zrównoważony brat. Nadrabiał wyjątkową ogładą i radością życia. Słabo władał językiem rosyjskim, a to dlatego, że czytał dużo polskich książek. W przedostatniej klasie zmarła chorująca od dłuższego czasu matka chłopców, Józef bardzo to przeżył.
Już na studiach medycznych w Charkowie prowadził konspiracyjną działalność wśród studentów. I właśnie w tym czasie aresztowany został przez carską policję. Oskarżono go o udział w zamachu na cara. Winy mu nie udowodniono, ale dostał wyrok 5 lat zsyłki na Syberię za „świadome działania w interesach rewolucyjnego spisku” na życie cara Aleksandra III.
W oficjalnej biografii marszałka nie wspomina się o tym, że tam właśnie na Syberii młody 22-letni wtedy Józef spotkał swoją pierwszą miłość. Była nią działaczka niepodległościowa Leonarda Lewandowska, która trafiła na zesłanie za działalność antycarską. Nazywał ją pieszczotliwie Leosią i nie przeszkadzało mu, że pani jego serca była od niego o sześć lat starsza. Ta miłość nie przetrwała, po roku skończyła się kara i Leonarda wyjechała. Zakochani korespondowali ze sobą jakiś czas, ale nigdy więcej się nie spotkali. Piłsudski zainteresował się innymi kobietami. Leosia popełniła samobójstwo, podobno na wieść o ślubie ukochanego.
Niepodległościowa działalność przyszłego marszałka odbywała się w ramach Polskiej Partii Socjalistycznej i PPS Frakcji Rewolucyjnej. Według autora książki Józef Piłsudski nigdy jednak socjalistą nie był. Powrócił do Wilna ze zsyłki w 1893 roku i związał się z PPS. Był redaktorem naczelnym „Robotnika”. W 1896 roku uczestniczył w Londynie w IV Kongresie Międzynarodówki, gdzie walczył o włączenie polskiej sprawy niepodległościowej w program partii.
W PPS poznał Marię z Koplewskich Juszkiewiczową. Zwróciła uwagę Józefa, wolna po unieważnieniu związku zawartego w wieku 16 lat, z którego miała córkę Wandę. Była piękna, kochało się w niej pół Wilna. O jej względy Piłsudski konkurował z Romanem Dmowskim. Pokazywała się na mieście raz z jednym, raz z drugim z panów. Trwało to trzy lata, ostatecznie wybrankiem został Józef. Aby ją poślubić, Piłsudski przeszedł na wyznanie ewangelicko-augsburskie. Pobrali się w 1899 r. Roman Dmowski nigdy tego nie wybaczył konkurentowi. Nigdy nie doszli do zgody, byli też przeciwnikami politycznymi, a roli mediatora między nimi podjął się sam Ignacy Paderewski.
Małżonka lubiła zabawę i towarzystwo, coraz częściej wracała do domu późno, nieustannie organizowała bankiety. Piłsudski zajęty polityką, nie cierpiał tego i źle znosił wybryki żony. I wtedy poznał Aleksandrę Szczerbińską, młodszą o 15 lat, także z PPS. Była kurierką między Galicją a Królestwem i wzięła udział w przygotowaniach do Akcji pod Bezdanami, napadzie na rosyjski pociąg pocztowy, wiozący pieniądze z Wilna do Petersburga, przeprowadzony 26 września 1908 roku, dowodzonym przez Piłsudskiego. Maria Piłsudska wiedziała o romansie męża, ale nie godziła się na rozwód. Przez wiele lat ich małżeństwo było fikcją. W międzyczasie zmarła po długiej chorobie pasierbica Piłsudskiego, co bardzo pogorszyło stan i tak już bardzo schorowanej Marii.
Aleksandra Szczerbińska urodziła Piłsudskiemu dwie córki, kiedy miał 50 lat. O jego przywiązaniu do pasierbicy świadczy fakt, że jego pierwsza córka otrzymała jej imię - Wanda. Drugą, Jadwigę nazywano w domu Jagodą. Z Aleksandrą ożenił się dwa miesiące po śmierci żony, w której pogrzebie nie uczestniczył.
Kiedy Józef Piłsudski złożył urząd Naczelnika Państwa, jego rodzina przeniosła się z Warszawy do Sulejówka i zamieszkała w Dworku Milusin. Rok później udali się na wakacje do Druskiennik, tam któregoś dnia po długim spacerze, 57-letni wówczas Piłsudski zasłabł i wezwano lekarza. Zjawiła się młoda lekarka Eugenia Lewicka, tak rozpoczęła się bardzo bliska znajomość marszałka z 30 lat młodszą kobietą. Piłsudski odzyskał wigor i siły, aby wrócić do walki o władzę.
W 1926 roku z wojskiem, które opowiedziało się po jego stronie, przeprowadził przewrót majowy i usunął rząd Wincentego Witosa. Piłsudski został tymczasowym Naczelnikiem Państwa Polskiego, po czym uchwalono Małą Konstytucję, zgodnie z którą Piłsudski został Naczelnikiem Państwa.
Związek Piłsudskiego z Lewicką zakończył się nieszczęśliwie. Marszałek wybrał się dla odpoczynku na Maderę. Pojechały z nim tylko dwie osoby - osobisty lekarz i Eugenia Lewicka. Ta jednak wróciła z wakacji sama, kilka tygodni przed Józefem i nigdy już nie spotkała się z nim. Podobno po jej powrocie złożyła jej wizytę Aleksandra Piłsudska. O czym panie rozmawiały? Nie wiadomo.
Lewicką trzy miesiące później znaleziono w Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego nieprzytomną. Zmarła dwa dni później w potwornych cierpieniach, lekarze stwierdzili zatrucie środkami chemicznymi niewiadomego pochodzenia. Tym razem marszałek także nie wziął udziału w pogrzebie, ale przyszedł do kaplicy. Zajął miejsce w tylnym rzędzie i po kilku minutach wyszedł.
Marszałek nie był stały w uczuciach ani wierny. Pod koniec życia nawiązał jeszcze znajomość z Jadwigą Burhard - wdową, pielęgniarką i urzędniczką. Dowodem przywiązania do niej są zachowane listy napisane przez Piłsudskiego. Nazywał ją w nich Dzidzi i najprawdopodobniej utrzymywał, a przynajmniej pomagał finansowo. Do dziś osoba marszałka Józefa Piłsudskiego jest tematem dyskusji jego wielbicieli i przeciwników, tak było też za jego życia.
KONIECZNIE SPRAWDŹ:
FLESZ: Mundurowi mają dość. Co dalej z naszym bezpieczeństwem?
Wybory samorządowe 2024 - II tura
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
