Jerzmanowice-Przeginia - kraina ostańców i dolin

Gmina powstała w 1976 r., z połączenia dwóch odrębnych, samodzielnie rozwijających się gmin. Przeginia należy do najstarszych osad w okolicy. W dokumentach pojawia się jako Preghina w 1228 r. Jerzmanowice są młodsze od niej o około 100 lat. Pierwsza o nich wzmianka pochodzi z 1326 r., kiedy były wsią królewską w starostwie ojcowskim.

W 1791 r. - jako że wieś leżała przy trakcie wiodącym z Krakowa na Śląsk - działała w niej karczma, mieszkańcy trudnili się furmaństwem. Dzisiaj Jerzmanowice są silnym ośrodkiem rzemiosła pamiątkarskiego - rzeźbione tu drewniane laski, szkatułki, szachy i zabawki znane są nie tylko na polskich rynkach.
Charakterystyczną cechą tutejszego krajobrazu są wapienie, zwane ostańcami. Tworzą one wspaniałe pejzaże i są dogodnym miejscem do wspinaczki. To właśnie tutaj znajduje się ostaniec Skałka 502 o wysokości 512,8 m n.p.m. - najwyższy punkt Płaskowyżu Ojcowskiego, z wierzchołka którego roztacza się przepiękna panorama na leżącą poniżej dolinę Będkówki. Przy dobrych warunkach atmosferycznych widać nie tylko Beskidy z Babią Górą, ale nawet poszarpane turnie tatrzańskie.

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody "Dolina Szklarki", utworzony dla ochrony buczyny karpackiej, grądu, roślinności kserotermicznej i licznych form skalnych. W dolince znajduje się też bardzo obfite źródło Pióro, będące wywierzyskiem krasowym.

Wielką atrakcją są liczne jaskinie, kryjące w sobie jeszcze wiele tajemnic.
Najbardziej atrakcyjną turystycznie jest Jaskinia Nietoperzowa, zwana Jerzmanowicką, a będąca pomnikiem przyrody. W jej korytarzach znaleziono ślady człowieka sprzed 70 tys. lat, zęby i kości zwierząt plejstoceńskich oraz ślady palenisk i dawnych narzędzi. Przy odrobinie szczęścia, jeszcze dzisiaj można znaleźć tutaj kieł niedźwiedzia jaskiniowego. W głębszych partiach jaskini zamieszkują nietoperze, od których pochodzi jej nazwa. Trasa liczy 306 m. Zwiedza się ją około 40 minut. Można zobaczyć ekspozycję znalezionych tutaj kości zwierząt plejstocenu i holocenu, wyrobów krzemiennych neolitu, ceramiki kilku kultur, w tym mustierskiej i tajeckiej, kości nietoperzy i tzw. perły jaskiniowe.
Jaskinia dwa razy stanowiła scenografię filmów fabularnych. Jako pierwsza zawitała tutaj ekipa filmowa kręcąca "Legendę o św. Mikołaju", zaś Jerzy Hoffman nakręcił w niej scenę do filmu "Ogniem i mieczem".

Będąc na terenie gminy warto zobaczyć interesujący zabytek sakralny, jakim jest zbudowany w 1511 r. z drewna modrzewiowego kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Racławicach. W przysiółku Gościniec znajduje się kaplica pw. św. Jana Chrzciciela z 1696 r., fundowany przez uczestnika odsieczy wiedeńskiej, rycerza Groczyńskiego, jako wotum za zwycięstwo Jana III Sobieskiego. Ciekawym zabytkiem jest także kościół barokowy pw. św. Katarzyny w Sąspowie, zbudowany w 1760 r. na miejscu drewnianego, oraz murowany kościół pw. Najświętszego Zbawiciela w Przegini, ufundowany w 1622 r. przez Michała Zebrzydowskiego, przebudowany później w stylu pseudogotyckim.

Istniejąca baza turystyczna stwarza szereg możliwości korzystania z walorów krajobrazowych i przyrodniczych gminy. Przez jej teren prowadzą liczne szlaki turystyczne, w tym niebieski - szlak Warowni Jurajskich. Coś dla siebie znajdą też amatorzy wycieczek rowerowych, na których czekają trzy zróżnicowane pod względem długości i trudności trasy.

Wygodny nocleg można znaleźć w schroniskach, hotelu i gospodarstwach agroturystycznych znajdujących się na terenie gminy.