Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Oświęcim. Dzieje Wielkiej Synagogi to ważna część historii miasta

Bogusław Kwiecień
Bogusław Kwiecień
Przed wybuchem II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła 60 procent mieszkańców Oświęcimia, a w mieście nad Sołą znajdowało się ponad 20 synagog i domów modlitwy

Potomkowie żydowskich mieszkańców Oświęcimia, którzy przyjechali na otwarcie Parku Pamięci Wielkiej Synagogi, nie kryli wzruszenia, słuchając historii swoich przodków.

Przed wybuchem II wojny światowej społeczność żydowska stanowiła 60 procent mieszkańców Oświęcimia, a w mieście nad Sołą znajdowało się ponad 20 synagog i domów modlitwy. - Życie społeczne i religijne żydów koncentrowało się jednak przede wszystkim wokół największej świątyni - Wielkiej Synagogi - podkreśla dr Artur Szyndler z Muzeum Żydowskiego w Oświęcimiu.

Świątynia powstała w 1588 roku na działce podarowanej społeczności żydowskiej przez Jana Piotraszewskiego, mieszczanina i podstarościego oświęcimskiego. Żydowscy oświęcimianie wspominali, że synagoga mogła pomieścić blisko 2 tys. wiernych i swoją wielkością wyróżniała się w panoramie miasta. Murowany budynek wzniesiono na planie prostokąta.

Wewnątrz, w północnej części znajdował się przedsionek, z którego wchodziło się do głównej sali modlitewnej. Z trzech stron otaczały ją galerie dla kobiet, na które prowadziły osobne wejścia. Po kolejnej przebudowie w latach 1899-1900, według projektu bielskiego architekta Karola Korna, synagoga otrzymała nową fasadę z bogatą dekoracją w stylu łączącym neoromanizm, neogotyk oraz styl mauretański. Całość wieńczyły dwie cebulaste kopułki.

Jak piszą kronikarze, jej wnętrze było przepiękne. Na ścianach znajdowały się freski. Na półokrągłym suficie wymalowano błękitne niebo usiane gwiazdami i ozdobione dwunastoma znakami zodiaku. Bima, czyli pulpit do czytania Tory, znajdowała się na podwyższeniu i była zamkniętą konstrukcją z kutego żelaza, mosiądzu oraz rzeźbionego drewna. Wnętrze świątyni rozjaśniały delikatne świece.

- W pierwszych latach, gdy powstała, w Oświęcimiu nie było jeszcze elektryczności. Jednak to właśnie synagoga była później pierwszym budynkiem w mieście, w którym zainstalowano lampy na prąd - mówi Artur Szyndler. Po raz pierwszy włączono je podczas nabożeństw rozpoczynających się we wrześniu 1925 roku (czyli 5686 roku według kalendarza żydowskiego). Wielka Synagoga została zniszczona i spalona przez Niemców z 29 na 30 listopada 1939 roku.

Od tamtych wydarzeń minęło już 80 lat, ale jak podkreślali potomkowie żydowskich mieszkańców Oświęcimia, którzy przyjechali na otwarcie Parku Pamięci, wciąż poruszają one ich serca. Tym bardziej że w opowieściach swoich przodków słyszeli, jak ważne było dla nich to miasto, jak przez kilka wieków zgodnie żyli w nim żydzi i chrześcijanie.

Przedwojenni mieszkańcy Oświęcimia wspominali jak 3 maja i 11 listopada na fasadzie synagogi wieszano biało-czerwone flagi, świętując polską konstytucję i odzyskanie niepodległości.

O tamtych czasach, jak podkreśla Tomasz Kuncewicz, dyrektor Muzeum Żydowskiego, ma przypominać otwarty kilka dni temu mini park, który powstał dokładnie na miejscu, gdzie znajdowała się Wielka Synagoga.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Oświęcim. Dzieje Wielkiej Synagogi to ważna część historii miasta - Gazeta Krakowska

Wróć na oswiecim.naszemiasto.pl Nasze Miasto