Tak spis powszechny ludności wyglądał 90 lat temu. Wielka akcja spisowa w 1931 roku. Archiwalne zdjęcia

W niepodległej Polsce pierwszy powszechny spis ludności oparty na nowoczesnych zasadach przeprowadzono w 1921 r. Nie objął o jednak wówczas m.in. części Wileńszczyzny i Górnego Śląska, bo to był jeszcze czas, gdy granice państwa polskiego nie były definitywnie ustalone. Mimo to było to przedsięwzięcie o ogromnej skali.

Imponuje do dnia dzisiejszego zakres tematyczny pierwszego spisu ludności. Jak dotychczas był to jedyny spis powszechny w historii Polski, w którym jednocześnie badano narodowość i wyznanie, a wyniki opublikowano dla każdej, nawet najmniejszej, miejscowości w odrębnych tomach dla każdego województwa. Wyniki spisu ludności 1921 roku opublikowano w 29 tomach obejmujących łącznie 6 mln informacji - przypomina historię na swojej stronie internetowej Główny Urząd Statystyczny.

Podczas drugiego powszechnego spisu ludności w 1931 roku wprowadzono kilka zmian w kwestionariuszu. Usunięto pytanie o narodowość, a dodano pytanie o umiejętność czytania i pisania. Komisarze spisowi mieli wtedy po raz pierwszy rangę „urzędników państwowych na służbie”.

"Spisy z lat 1921 i 1931 stały się okazją do integracji obywateli wokół odrodzonego państwa i służyły do zaplanowania budżetu na odbudowę wolnej Polski" - napisano na stronie GUS.

39 tomów ze szczegółowymi wynikami spisu z 1931 r. jest dostępnych - również online - w Centralnej Bibliotece Statystycznej. Dane, będące nieocenionym źródłem wiedzy, obejmują zagadnienia narodowościowe, języka, wyznania, edukacji, a także demograficzne i rynku pracy.