Traktaty

* Traktat międzynarodowy (z łaciny tractatus), ważna umowa międzynarodowa zawierana w sposób formalny i uroczysty w kwestiach militarnych, politycznych, gospodarczych. Najczęściej spotyka się traktaty pokojowe – kończące stan wojny między państwami, sojusznicze, gwarantujące przyjazne stosunki między krajami lub tworzące podstawy pod istnienie organizacji. Ich status w prawie międzynarodowym określają konwencje z 1969 i 1986.

* Traktat z Amsterdamu, podpisany 2 października 1997 w Amsterdamie na szczycie Rady Europejskiej. Kończył konferencję międzyrządową Unii Europejskiej, służącą przeglądowi i rewizji zasad zawartych w Traktacie z Maastricht. Poszerzono w nim zakres spraw objętych zasadą większości głosów, co ograniczy stosowanie weta.

* Nieznacznie wzmocniono wspólną politykę zagraniczną i obronną, ale odłożono na później kwestię włączenia Unii Zachodnioeuropejskiej do UE. Umacnia ono współdziałanie w zakresie polityki imigracyjnej, azylowej i kontroli granic, ale Danii Wielkiej Brytanii i Irlandii zezwolono na własną kontrolę graniczną.

* Traktat paryski, na mocy którego powołano Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (IV 1951). Wszedł w życie VII 1952. Stanowił pierwszy formalny krok do integracji europejskiej.

* Traktat o siłach konwencjonalnych w Europie (Conventional Forces in Europe Treaty – CFE), porozumienie zawarte między państwami NATO i Układu Warszawskiego w 1990 na spotkaniu KBWE w Paryżu. Zamykał on drugą turę wiedeńskich rokowań rozbrojeniowych. Wszedł w życie w 1992, a jego sygnatariuszami zostały wszystkie kraje NATO (16) oraz byłego Układu Warszawskiego wraz z wyodrębnionymi z ZSRR nowymi republikami (14). Umowa ustanowiła ograniczenia dotyczące pięciu rodzajów uzbrojenia – czołgów, opancerzonych wozów bojowych, artylerii, samolotów i śmigłowców bojowych, stwarzając zarazem ścisły nadzór nad jego realizacją.

* Traktat o zakazie prób z bronią jądrową, umowa międzynarodowa przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 1996. Od razu została podpisana przez Chiny, Francję, Rosję, USA i Wielką Brytanię oraz 50 innych państw (w tym Polskę), dalsze 100 krajów głosujących za Traktatem złożyło podpisy później. Indie uznały go za dyskryminacyjny, żądając podjęcia procesu likwidacji broni jądrowej z arsenałów wszystkich państw. Pakistan uwarunkował podpisanie Traktatu od złożenia podpisu przez Indie. Głośną sprawą w związku z mającym wejść w życie Traktatem było dokonanie próbnych wybuchów jądrowych przez Francję.

* Traktat z Maastricht - 1991, układ dwunastu państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej zawarty na zjeździe przywódców państw EWG w Maastricht w Holandii w dniach 9-10 grudnia 1991, dotyczący integracji politycznej i gospodarczej tych państw.

* Formalne podpisanie traktatu nastąpiło 2 lutego 1992. Najważniejszą decyzją było utworzenie unii walutowej i w efekcie wprowadzenie (najpóźniej do 1999) wspólnego pieniądza ECU. Ujednolicono przepisy socjalne i wprowadzono europejski kodeks pracy. Zniesiono na obszarze Wspólnoty wszelkie ograniczenia w podejmowaniu pracy i osiedlaniu się.