Magia wspólnego czytania. Jak książki wpływają na rozwój dziecka?

Nigdy nie jest za wcześnie, by zacząć czytać dziecku. Już niemowlęta z uwagą wsłuchują się w melodyjne, rytmiczne dźwięki mowy. Przez obserwację mimiki osoby czytającej i słuchanie tonu głosu, uczą się podstaw komunikacji. Książki z różnorodnymi teksturami i obrazkami angażują zmysł dotyku i wzroku niemowląt, pomagając im w rozwijaniu percepcji sensorycznej. Dzięki słuchaniu opowieści kształtują umiejętność koncentracji. Czytając maluchowi od najwcześniejszych miesięcy życia, wzbudzasz jego miłość do książek, bo dziecko, które miało wczesny kontakt z literaturą, sięgnie po nią samo w późniejszych latach.

„Jeżeli od urodzenia nie zainwestujemy w to, by przybliżać dzieciom świat literatury, to jest takie prawdopodobieństwo, że one się z nim nie zetkną, ponieważ ten świat błyskotek, szybkich, zmieniających się obrazów, może wydawać się bardziej pociągający dla młodego człowieka” – zaznacza Emilia Komarnicka-Klynstra, ambasadorka kampanii.

Czytanie dziecku daje okazję do szczególnej bliskości. Ciepło ramienia rodzica, jego spokojny głos i intymność chwili wprowadzają atmosferę bezpieczeństwa. Jeśli wspólna lektura staje się codziennym rytuałem, dziecko zaczyna czuć się ważne i kochane. Dzieląc radość, smutek czy zdumienie bohaterów, rodzic i dziecko tworzą nie tylko wspólne wspomnienia, ale również uczą się, jak wyrażać swoje emocje. Czytanie może stać się pretekstem do rozmów, które wykraczają poza kontekst książki. Rodzic ma szansę dowiedzieć się, co dziecko myśli i czuje, jakie są jego marzenia i obawy. Poprzez wspólne odkrywanie świata literatury, rodzice i dzieci mają szansę zbliżyć się do siebie jak nigdy dotąd.

Poprzez słuchanie opowieści dziecko poznaje uczucia i motywacje wielu postaci. Nawet proste historyjki potrafią ukazać, jak różni bohaterowie doświadczają i interpretują tę samą sytuację. Dzięki temu dzieci uczą się, że każda osoba może mieć swoje własne myśli i emocje, co jest istotnym krokiem w rozwoju empatii. Czytanie z dzieckiem to także doskonała okazja do rozmów o uczuciach. Wielu autorów literatury dziecięcej nie unika trudnych tematów: śmierci, chorób, konfliktów czy wykluczenia. Dzięki temu dziecko uczy się radzenia sobie z wymagającymi emocjami i rozumienia, że inni ludzie również mogą przechodzić przez podobne trudności. Z badań wynika, że dzieci, które mają regularny kontakt z literaturą, często wykazują większą skłonność do działań altruistycznych.

Aby podkreślić znaczenie wspólnego czytania, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Instytutem Książki od 2017 roku prowadzą projekt „Mała książka – wielki człowiek”. To jedno z najbardziej ambitnych przedsięwzięć w Europie, które promuje czytelnictwo wśród młodych czytelników. Dzieci otrzymują specjalne Wyprawki Czytelnicze, zawierające książki oraz broszury informacyjne dla rodziców.

„W ramach programu podarowaliśmy już 5 milionów książek dostosowanych do wieku czytelników. Działamy, by uczulić młodsze pokolenie na literaturę, aby stały się bardziej świadome i miały szerszy wybór. W obliczu globalnych wyzwań kulturowych staramy się bronić tego, co naprawdę ważne” – zaznacza prof. Piotr Gliński, minister kultury i dziedzictwa narodowego.

Rodzice niemowląt mogą odebrać Wyprawkę Czytelniczą na oddziałach położniczych niemal 320 szpitali w Polsce. Dla najmłodszych przeznaczona jest książka „Mama, tata i ja. Hop-la-la!”. To zbiór wierszy takich autorów jak: Maria Konopnicka, Wanda Chotomska, Joanna Papuzińska i Jan Brzechwa. Autorką ilustracji jest Elżbieta Wasiuczyńska.

Zestawy dla dzieci w wieku przedszkolnym są dostępne w blisko 6 770 bibliotekach uczestniczących w inicjatywie. Listę placówek można znaleźć na stronie internetowej. Wystarczy, że maluch założy kartę czytelnika, a otrzyma egzemplarz książki „Krasnal w Krzywej Czapce” autorstwa Wojciecha Widłaka, z ilustracjami Aleksandry Krzanowskiej. Do dalszego korzystania z biblioteki zachęca Karta Małego Czytelnika, która umożliwia dziecku zbieranie naklejek za każdą wizytę zakończoną wypożyczeniem książki. Kiedy zbierze ich dziesięć, otrzyma imienny dyplom potwierdzający jego czytelnicze zainteresowania.

W tym roku szczególną uwagę zwrócono na uczniów pierwszych klas szkół podstawowych. W swoich szkołach otrzymają oni książkę „Wnuczka antykwariusza” Justyny Bednarek z ilustracjami Emilii Dziubak. To opowieść, która przenosi młodych czytelników w czasie i ukazuje znaczenie odkrywania rodzinnych korzeni. Książka została zaprezentowana w materiale promującym kampanię.

Kampanię dofinansowano z budżetu państwa, ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.